Een duik in de bruisende wereld van het Zythos Bierfestival

Sinds jaar en dag is het Zythos Bierfestival een vaste waarde in de agenda van de Belgische bierliefhebber. Niet zozeer voor het spektakel – het blijft tenslotte gewoon een hal vol met standjes – maar voor de rijkdom aan smaakvol vakmanschap dat er te proeven valt. Met meer dan 500 verschillende bieren op de lijst en een strakke organisatie achter de schermen, is dit festival eerder een laboratorium van de hedendaagse biercultuur dan een drinkfestijn “om eens goed door te zakken”.

Ik zakte ook dit jaar af naar de Brabanthal in Leuven. Gewapend met een proefglas van 10 cl en voldoende notitieblokken (jawel, papier en pen blijven mijn voorkeur om proefsensaties accuraat te capteren), ging ik op zoek naar interessante nieuwkomers, verrassende bierstijlen, en vooral: brouwers die iets te vertellen hebben. Want menig bierreflectie begint niet in het glas, maar in het verhaal dat erachter schuilt.

Logistiek strak geregeld

Voor wie overweegt naar het ZBF af te zakken: de organisatie verdient hier absoluut een vermelding. De inloop en ticketcontrole verlopen soepel. Je koopt een festivalglas (€3 waarborg) en muntjes voor de proefjes. Eén proefje = één muntje (€1), tenzij het bier een hoger alcoholpercentage of bijzondere ingrediënten bevat, dan durft men twee muntjes te vragen. Begrijpelijk, zeker bij barrel-aged of spontane gistingsexperimenten. De glazen worden steeds goed afgespoeld door medewerkers bij speciaal voorziene spoelstations. Geen residu van het vorige bier in je glas – dat lijkt evident, maar is het vaak niet.

Het bierig landschap in 500 tinten mout

Met 500 bieren op de kaart, biedt het ZBF een staalkaart van waar de Belgische (en internationale) biercultuur vandaag staat. Opvallend dit jaar: de doorbraak van “New Wave” saisons, grisettes in verfijnde dry hopping-versies, en een terugkerende interesse voor lagerbieren van artisanale signatuur – denk aan Vienna lagers, Helles en kellerbier. De klassieke tripels en blonde kruidige bieren blijven uiteraard goed vertegenwoordigd, maar de creativiteit bij de kleinere brouwerijen was opvallend.

Enkele voorbeelden vielen me op:

• Brouwerij Totem (Gent) – Hun Spacetime Continuum, een farmhouse ale met mixvergisting (bovengist & brett), had een uiterst droog karakter, funk-toetsen en een toetsenbord aan aroma’s van grapefruit, gistige stallucht (positief bedoeld), en een minerale afdronk. Twee muntjes, maar waard elke cent.
• Brasserie Atrium (Marche-en-Famenne) – De Tendenza, een frisse IPA met motueka-hop, liet een citrusaroma achter zonder IPA-vermoeidheid op te wekken. Geen overdreven bitterheid; gebalanceerd en sessionable.
• Brouwerij De Meester – Hun Vienna Lager ‘Mister Veen’ toonde wat met een ‘eenvoudige’ lager mogelijk is als je met kwaliteitsmout en laagtemp-vergisting werkt. Licht geroosterde toetsen, blijvende, droge afdronk. Technisch perfect.

Brouwers in dialoog

Het Zythos Bierfestival is niet alleen geënt op proeven, het is ook een plaats van ontmoeting. Veel standhouders worden bemand door de brouwers zelf of door mensen die dicht bij het productieproces staan. Dit geeft ruimte voor inhoudelijke gesprekken over ingrediënten, vergistingstechnieken en het verhaal achter het bier. Zo raakte ik in debat met een jonge brouwer uit West-Vlaanderen over het verschil tussen decoctie en infusie-mouting, en hoe dat zich vertaalt in smaaktinten van zijn amberkleurige ale. Die uitwisseling, hoe technisch ook, is exact wat een festival als dit waardevol maakt.

Een opmerking hierbij: er zijn ook standjes die eerder uitpakken met marketing dan met inhoud. Een IPA met « exotische vibes » blijft vaag totdat je spreekt over gebruikte hopvariëteiten, waterprofielen of koelmaatregelen tijdens dry hopping. Gelukkig is het publiek van het ZBF kritisch en dat houdt de toon scherp.

Het publiek als indicator van maturiteit

Het publiek was – zoals elk jaar – een gezonde mix van hobbybrouwers, bierkenners, studenten, foodpairing-chefs-in-spe en doorwinterde cafébezoekers. Wat mij opviel? Steeds meer bezoekers kwamen niet om “even alles te proeven”, maar beperkten zich tot een doordachte selectie, vaak op basis van stijl of brouwerij. Er wordt meer besproken, vaker vergeleken en er is animo om het over esters, phenolen en mondgevoel te hebben. Dat wijst op een groeiende biercultuur waarin smaakbeleving primeert op alcoholconsumptie. Geen sinecure in het land van pintjes en vatbier.

Sensorische ervaringen en smaaknotities

De sensorische diversiteit op het Zythos Bierfestival is indrukwekkend. Je schakelt vlot van zurige geuze (gefermenteerd op wilde gisten in houten foeders) naar een romige milk stout met cacao en lactose. De mond herstellen tussen zulke bieren vraagt enige discipline. Ik raad aan om regelmatig water te drinken én een sneetje roggebrood te eten. Niet enkel om de alcohol te compenseren, maar ook om het gehemelte te resetten. Oververzadiging van hopscheuten leidt anders tot sensorische vervlakking – een fenomeen waar menig festivalbezoeker zich pas later bewust van wordt.

Enkele bijzondere smaaknotities die me bijblijven:

• Saison met korianderzaad en kamille – Een combinatie waarvan ik initieel sceptisch was, die echter bleek te werken dankzij de balans tussen het florale en de kruidigheid.
• Imperial stout gerijpt op rumvaten – Veel body, met toetsen van rozijn, melasse, eikenhout, en een romige, bijna olieachtige textuur. Ideaal als dessert op zichzelf.
• Kuitbier volgens historisch recept – Licht zure toets van het gebruikte tarwe, lichte kruidigheid van gagel. Fascinerend hoe een archaïsche stijl weer relevant wordt.

Bier en eten – nog werk aan de winkel

Een klein minpunt op het festival: de eetstandjes blijven achter in vergelijking met het bierenaanbod. Er was een klassieke worst-met-brood-approach, enkele hamburgeropties, en wat koude tapas. Ik miste echter structurele foodpairingopties waarbij je een gerecht proeft dat complementair is aan een bier uit het assortiment. Stel je een stand voor waar je een geuzesorbet proeft met een lambiek van dezelfde brouwer? Of een cheddar met een porter pairing? De sensorische synergie tussen bier en gerecht is een aspect waarin het ZBF nog kan groeien.

Tips voor een geslaagde ZBF-ervaring

• Bekijk vooraf de bierlijst – De ZBF-app of website publiceert op voorhand het volledige aanbod. Maak een shortlist van bieren, zo vermijd je keuzestress ter plaatse.
• Spreid je proeverijen – Begin met lager alcoholpercentage en opbouw in intensiteit. Laat zware stouts of barrel-aged bieren tot later op de dag.
• Praat met de brouwers – De beste inzichten komen van de bron zelf. Vraag door over gistprofielen, vergistingstemperaturen en moutkeuzes.
• Neem aantekeningen – Zeker als je van plan bent biertjes thuis opnieuw te kopen of als inspiratie voor eigen brouwsels.
• Drink voldoende water – Niet enkel omwille van de alcohol, maar ook om je smaakpapillen zuiver te houden.

Zythos blijft een baken in de biercultuur

Het Zythos Bierfestival blijft een referentiepunt voor wie bier niet alleen drinkt, maar bestudeert, beoordeelt, en beleeft. De grote meerwaarde zit in de diversiteit aan stijlen, de kwaliteit van het aanwezige publiek, en de kennisbereidheid van de aanwezige brouwers. Die combinatie maakt van dit event geen doorsnee bierfestival, maar een vrijdagsmarkt van fermentatie-expertises, gistculturen en hoptechnieken.

Voor mij is ZBF ieder jaar opnieuw een ijkpunt: om te proeven, te leren, en het speelveld van de Belgische brouwsels scherp te stellen. Vandaar ook deze tip voor de toekomst: kom eens niet puur als liefhebber, maar ook als vragensteller. Achter elk proefglas schuilt een verhaal over vergisting, gedrag van gisten, invloed van waterprofiel of experimenten met tijd en temperatuur. Dat verhaal, dat maak je als bezoeker mee – en misschien zelfs, op termijn, zelf deel van uit.